Taekwondo Sporunda Performans Kaygısı 

 

Sporcunun başarısız olma korkusu, beklentileri karşılayamama düşünceleri veya hata yapma düşünceleri ile ortaya çıkar. Taekwondo sporcularında bu kaygı, maça çıkmadan önce ellerin terlemesi, nefesin hızlanması, zihinde olumsuz düşünceler, “ya kaybedersem”,”rakibimin bacak boyu uzun”,”Madalya alamazsam asla sporcu olamam”,”yenilirsem ailemin/hocamın yüzüne nasıl bakacağım”,”kimseyi hayal kırıklığına uğratmamalıyım”gibi olumsuz içsel konuşma örnekleri ile kendini gösterebilir.

 

 

Sadece kazanmayı ya da kaybetmeyi merkeze alan sonuç odaklı düşünce sistemi,

beklentili ebeveynler,özgüven sorunları,eleştirel iç seslerle baş etme yollarını bilmemek sporcularda kaygıyı arttıran ve spordan uzaklaştıran başlıca sebeplerdir.

 

 

Spor psikolojisinde amaç, kaygıyı tamamen yok etmek değil, doğru seviyede tutarak sporcunun lehine kullanmasını sağlamaktır. Yerkes-Dodson Yasası, belli bir düzeyde stres ya da kaygının performansı artırdığını, ancak bu düzey aşıldığında performansın düşmeye başladığını söyler. Yani hiç kaygı olmazsa motivasyon eksikliği yaşanır, aşırı kaygı olursa dikkat dağılır ve hata artar. En iyi performans, orta seviyedeki kaygı ve uyarılmışlık halindeyken ortaya çıkar.

 

 

Müsabaka öncesi heyecan ya da kaygı çok doğal bir durum.Profesyonel sporcularda tatamiye çıkmadan önce kalp atışlarının hızlandığını, içlerinde kaygı olduğunu söylerler. Bu duyguları yok saymak yada bastırmaya çalışmak sporcularda kaygıya bağlı performans sorunlarını ortaya çıkarır.

Bu yüzden sporcular kaygıyla baş etme yollarına hakim olmalılar. İlk olarak sporcular zihinlerinde dolaşan olumsuz düşünceleri fark etmek ve onların yerine destekleyici, motive edici cümleler koymalıdır. Örneğin, “Ya kaybedersem?” düşüncesine odaklanmak yerine “Mücadele etmek için hazırım”,”Güçlüyüm ve iyi tekniklere sahibim”diye değiştirmek,sporcunun kaygısını düzenlemeye yardımcı olur. Ya da “Rakip benden daha güçlü.” yerine “Kazanmak için herşeye sahibim.” demek, odak noktasını kontrol edemediği şeylerden kendi performansına getirmelerine yardımcı olur.

 

 

Nefes egzersizleri de bu süreçte çok etkilidir. Derin nefes almak, kalp atışlarını dengeler ve zihindeki karmaşayı azaltır. Müsabaka öncesi kutu nefes egzersizi gibi nefes tekniklerinden yararlanmak, sporcunun daha sakin ve hazır hissetmesini sağlar.

 

 

Bunların yanında sporcunun performans öncesi rutinin olması da çok değerlidir. Isınma hareketleri, ardından nefes egzersizi,olumlu içsel konuşmalar ve sonrasında kısa bir imgeleme çalışması ile sporcunun başarılı teknikler uyguladığını gözünde canlandırması, kendisini o anın içinde hissetmesi, zihni ve bedeni maça hazırlayan güçlü bir yöntemdir.

 

 

Kaygıyı azaltmanın bir diğer yolu da büyük hedeflere odaklanmak yerine küçük, ulaşılabilir hedefler belirlemektir. Örneğin, ilk raundda sakin kalmak ya da daha hızlı savunma yapmak gibi somut ve kontrol edilebilir hedefler, sporcunun motivasyonunu artırır.

 

 

Sonuç olarak, performans kaygısı doğru tekniklerle yönetildiğinde, sporcuyu performansa hazır hale getiren bir güç kaynağına dönüşebilir. Spor, yalnızca fiziksel bir mücadele değil, aynı zamanda zihinsel bir yolculuktur. Bu yolculuktada kaygı olağan bir duygu.Amerikalı eski tenisçi Billie jean King’in sözüyle yazımı bitirirken,tüm sporculara ve ailelerine sağlıklı.uzun ve başarı dolu bir yaşam diliyorum.

“Şampiyonları diğerlerinden ayıran şey kaygıyı hissetmemeleri değil, onunla nasıl başa çıktıklarıdır”.

 

 

Soner AYDIN

Spor Psikoloğu

0536 709 00 66